Józefów nad Wisłą

Newsy:BRAK Newsów


#1 2009-05-08 15:26:36

Oli

Administrator

Punktów :   

Info o Józefowie ...

Józefów ma wielowiekową historię bogatą w wydarzenia świadczące o dawnej świetności osady i pełnej dramatycznych zwrotów zmieniających losy tutejszych mieszkańców. Starsza od Józefowa jest położona w jego bezpośrednim sąsiedztwie XV wieczna wieś Kolczyn (pisana w łacińskich źródłach jako Colczin lub Calczyn) należąca do parafii Rybitwy. Dzięki położeniu na szlaku handlowym prowadzącym na Ruś Kolczyn bardzo szybko się rozwijał. W 1687 roku właściciel Kolczyna kasztelan krakowski Andrzej Potocki założył na gruntach wsi miasto na prawie magdeburskim, które nazwał Józefów, od imienia swojego syna. Miasto otrzymało ważne przywileje zatwierdzone przez króla Jana III Sobieskiego: organizowania targów w niedziele i czwartki oraz dużych jarmarków pięć razy w roku. Mieszczanie józefowscy otrzymali prawo wyrobu gorzałki i piwa. Przez Józefów prowadził trakt wrocławski, tu znajdowała się przeprawa przez Wisłę. Dzięki temu w XVIII wieku Józefów był dużym ośrodkiem handlowym, siedzibą komory celnej. Miasto miało w tym okresie 172 domy i trzy murowane bramy: Lubelską, Zamojską i Chruślińską. Założyciel miasta zapisał się jako hojny dobroczyńca zakonu bernardynów. Ufundował klasztor i kościół pod wezwaniem Bożego Ciała. Po kasacie zakonu w 1864 roku w zabudowaniach poklasztornych znalazły siedzibę szkoła elementarna i poczta. Przywileje lokacyjne Józefowa równouprawniały osiedlanie się w nim przedstawicieli różnych narodowości. Skorzystali z tej możliwości Żydzi, którzy pod koniec XVIII wieku stanowili większość mieszkańców miasta. W czasie zaboru austriackiego administracyjna ranga Józefowa na krótko wzrosła, gdyż miasto stało się siedzibą cyrkułu (odpowiednik powiatu), o zasięgu większym niż wcześniejszy powiat opolski. W połowie XIX wieku w Józefowie było 13 budynków drewnianych i 31 murowanych. Wśród budowli wyróżniał się jednopiętrowy ratusz, z charakterystyczną wieżą. Nie zachował się on jednak do dzisiejszych czasów. Centrum miasta zajmował rynek i 10 ulic. Funkcjonowała szkoła utrzymywana ze składek mieszkańców i właścicieli miasta. Wprowadzone przez zaborców bariery celne osłabiły handel. Liczba mieszkańców Józefowa spadła, miasto podupadało. Klęska powstań listopadowego i styczniowego doprowadziły do utraty praw miejskich w 1868 roku. Wybuch I wojny światowej ostatecznie sparaliżował życie miasta. W 1914 roku miasto strawił wieki pożar, który wyludnił osadę. W okresie międzywojennym miasto zostało nieco odbudowane, ale w czasie II wojny światowej znów uległo niemal całkowitemu zniszczeniu. Żydowscy mieszkańcy zostali wysiedleni i zgładzeni przez hitlerowców. W okresie powojennym Józefów był siedzibą władz gromadzkich, a od 1973 roku jest siedzibą gminy.


Pomożemy jak nie ja to ktoś inny

Offline

 

#2 2009-05-15 18:42:58

bigiel

Użytkownik

Punktów :   

Re: Info o Józefowie ...

To ja dodam jeszcze z innego źródła:

"Józefów nad Wisłą, niegdyś miasto prywatne, obecnie osada o dobrze zachowanym układzie przestrzennym wykazującym cechy dużej regularności, a nie zachowanej historyczne zabudowie, nie doczekał się do tej pory żadnego monograficznego opracowania.
Niniejsze studium zajmuje się zarówno historią miejscowości, jak i rozwojem układu przestrzennego oraz zabudową. Wzmianki w literaturze typu encyklopedycznego oraz dane zawarte w przewodnikach turystyczno-krajoznawczych błędnie informują o najdawniejszej historii Józefowa, który utożsamiano z Kolczynem – wsią bezpośrednio z nią sąsiadującą. Dane archiwalne i kartograficzne oraz historia Kolczyna nie potwierdzają tego, co wykazujemy w rozdziale niniejszego studium, dotyczącym historii Józefowa.
Zakres tematyki naszego opracowania nie pozwala na szczegółowe zajęcie się poszczególnymi obiektami Józefowa, mimo ich wartości historyczno-architektonicznych. Z tego względu wstępnie sygnalizujemy konieczność dokonania opracowań monograficznych takich obiektów jak zespół kościelno-klasztorny. W związku z tym materiał ilustracyjny o charakterze ikonograficznym dotyczący kościoła pobernardyńskiego stanowi jedynie wybór, gdyż ikonografia tego obiektu jest bogata i zestawienie jej w całości wykracza poza ramy naszego opracowania / por. rozdział II Zestawienie materiałów …/. Nie przypadkowo natomiast zamieszczono kilka ilustracji przedstawiających wnętrze nieistniejącej już bóżnicy. Wydają się one cenne ze względu na rzadkie stosowanie w bóżnicach polichromii o motywach figuralnych.
Dzieje Józefowa zostały opracowane w oparciu o materiał źródłowy, zarówno archiwalny, jak i drukowany.
Późne i skąpe dane kartograficzne utrudniały analizę rozwoju przestrzennego, którego historię opracowano na podstawie XVIII – wiecznych archiwaliów w odniesieniu do planów miasta z II połowy XIX wieku. Zaś analiza dawnej zabudowy mieszkalnej Józefowa opiera się na przekazach ikonograficznych z końca XIX w., jakie stanowią plany odbudowy domów przyrynkowych, które uległy zniszczeniu w wyniku pożaru w 1881 r. oraz nielicznych danych archiwalnych..."
"Miasto Józefów zostało założone w 1687 r. na prawie magdeburskim przez Andrzeja Potockiego, kasztelana krakowskiego. Przywilej lokacyjny został wydany przez Potockiego 25 marca 1687 r., potwierdzony 5 kwietnia 1688, a 31 maja 1690 r. zatwierdzony przez króla Jana III Sobieskiego.1
Nowo powstałe miasto zostało zlokalizowane na gruntach wsi Kolczyn, o czym czytamy w przywileju: „... Wszem w Obec i każdemu z osobna komu to teraźniejszego wieku i potomnego wiedzieć będzie należało, Wiadomo czynię iż za pomocą Bożą założywszy na groncie moim dziedzicznym Kolczyńskim Miasto po Tytułem Józefa S. Patrona nazwiskiem Józefowa ...”.2
Większość autorów haseł typu encyklopedycznego oraz informacji zawartych w pozycjach przewodnikowych niewłaściwie interpretuje zacytowany wyżej fragment przywileju lokacyjnego, utożsamiając „gront kolczyński" ze wsią Kolczyn.3 Najczęściej powtarzane stwierdzenie, że wieś Kołczyn /Kolczyn/ została zamieniona na miasto Józefów jest błędne, gdyż Kolczyn, po raz pierwszy wzmiankowany w 1436 r. istnieje dotychczas, a w jego historii nie znajdujemy żadnych danych, na podstawie których można byłoby sądzić o czasowym nawet przemianowaniu na Józefów.4
Powstanie w bezpośrednim sąsiedztwie Józefowa miało niewątpliwie duży wpływ na rozwój Kolczyna, gdyż silniejsze gospodarczo miasto całkowicie podporządkowało sobie wieś, na gruntach której powstało.5
Na mocy przywileju lokacyjnego w miasteczku wolno było osiadać ludności wszelkiej religii. Właściciel miasta obiecywał wydzielić place na budowę świątyni dla Rusinów i Żydów, o ile zechcą się osiedlić w mieście, miał też zostać wybudowany ratusz i kramy wokół niego, łaźnia i woskobojnia. Mieszczanie uzyskali wolność propinowania trunków - palenia wódki, sycenia miodu, warzenia piwa oraz szynkowania nimi. Aby miasto rozwijało się gospodarczo otrzymało zezwolenie na dwa targi – niedzielny i czwartkowy oraz pięć jarmarków.6
Dla tych, którzy zdecydowali się osiedlić w Józefowie od razu miały zostać wymierzone „place na budowanie domów w Rynku na Ulicach i Przedmieściach wedle potrzeby i upodobania każdego - na przód miejsca na browary, słodownie, winnice, Folwarki budować pozwalam, na które także place proporcjonalne wydzielone każdemu będą, Także pola /…/ i ogrody na których grontach handlować ...”.7
W 1691 r. Andrzej Potocki „…kościół wraz z klasztorem drewniany wystawił, a sprowadziwszy Zakonników pod ustawą Ś-go Franciszka żyjących, Bernardynami zwanych, tymże klasztor wraz z kościołem pod zarząd i opiekę oddał".8
Żydzi, którzy uzyskali prawa miejskie na równi z chrześcijanami zapewne także od razu wybudowali swoją świątynię. Niestety przekazy źródłowe nie informują nas o dacie powstania pierwszej bóżnicy Żydów józefowskich, wiadomo jedynie, że była drewniana. Nie znamy także jej lokalizacji.9 Zapewne wówczas Żydzi otrzymali także miejsce na cmentarz, który został usytuowany za miastem, na połudn.-wsch. od rynku..."

Te wycinki pochodzą z opracowania z roku 1984 o tytule: "Rys Historyczny Józefowa nad Wisłą".
Nie będę wrzucał wszystkiego, bo jest tego 42 stron. Dla tych którzy chcą się zapoznać z całym tekstem link pod spodem:
http://docs.google.com/Doc?id=dc3jk4t5_12dztjtchg


"Tylko bez polityki, proszę."

Offline

 

#3 2009-07-20 22:45:42

ViVi

Użytkownik

Punktów :   

Re: Info o Józefowie ...

Nie sądzicie, że najciekawsze są losy ludzi mieszkających w Józefowie?


http://martuszewski.net/

Ten pan już nie zyje, ale pisał wyjatkowo ciepło o Józefowie - warto może z tego tekstu wydłubać nazwiska i pójść ich tropem?
Ludzkie życiorysy, to najciekawsza historia!

Ostatnio edytowany przez ViVi (2009-08-05 09:16:02)

Offline

 
JNW Jóżefów nad Wisłą FORUM ogólno tematyczne

Stopka forum

RSS
Powered by PunBB
© Copyright 2002–2008 PunBB
Polityka cookies - Wersja Lo-Fi


Darmowe Forum | Ciekawe Fora | Darmowe Fora
Noclegi Lenggries pomniejszacz zdjęć online edytor online śmieszne smsy